Getriggerd door de titel? PC gamen op WiFi is toch een beetje als vloeken in de kerk.
Ik ben al een fanatiek gamer vanaf mn 14e, dus ongeveer 20 jaar nu. Begonnen met deze klassiekers:
- Quake 2 (rail only!)
- Counter Strike 1.6
- Unreal Tournament 99
- Battlefield 1942
Ik speelde toen, en nu nog steeds, voornamelijk FPS games. Het soort spellen waar een lage ping erg belangrijk is. Ethernet was de standaard om je PC aan te sluiten op je netwerk en WiFi werd nog amper gebruikt. De inmiddels sterk verouderde (maar nog steeds gebruikte!) 802.11g standaard bestond toen nog maar net en niemand gebruikte het. Mobiele telefoons waren toen nog gewoon telefoons. WiFi had in de jaren daarna, vooral vergeleken met ethernet, toch de reputatie om onbetrouwbaar en sloom te zijn. Vooral binnen PC-gaming communities.
Echter recent heb ik mijn PC verplaatst naar een kamer waar ik geen ethernet-kabel op redelijke manier kan krijgen. Dan zou ik gootjes langs randen van kamers moeten leggen en door de gang en dat wil ik niet. Dus ik had 2 alternatieven en dat zijn WiFi en Powerline.
Powerline
Dit is de makkelijkste optie. Je prikt 1 adapter bij je modem in het stopcontact en eentje bij je PC en je bent klaar. De betrouwbaarheid van deze apparaten zijn erg afhankelijk van je thuissituatie. Op dezelfde stroomgroep en met aarde draad werken ze het beste. Daarnaast wil je apparaten die veel ruis veroorzaken proberen te vermijden zoals sommige dimmers en stofzuigers e.d. Daardoor kan de snelheid van de verbinding drastisch zakken.
Na wat onderzoek kwam ik echter snel een aantal teleurstellende latency benchmarks tegen, wat toch wel een van de belangrijkere criteria is bij het online gamen. Een goed setje kost ongeveer 150 euro.
WiFi
Ik was redelijke optimistisch over 802.11AC (ook wel bekend als WiFi 5). De laatste 7 jaar gebruik ik een Asus RT-AC68U router voor alle mobiele apparaten en het viel me op dat deze extreem stabiel is gebleken en vrijwel nooit haperingen in de verbinding had.
Deze router staat op dit moment in de kamer naast het kantoor in AP-mode (access point). Dit is op een afstand van 5 meter met een enkele (gewapend) betonnen muurtje van 10cm dik ertussen. De AP loopt met een kabel naar de meterkast beneden en is daar aangesloten op de modem/router.
Ik zou dus alleen een WiFi-adapter voor de PC nodig hebben om dit te kunnen testen. Dus ik heb besloten een Gigabyte GC-WBAX200 te kopen.
En is ‘t wat?
Ik heb em inmiddels al meer dan een half jaar in gebruik en ben er erg tevreden over. Gedurende die tijd heb ik deze spellen (shooters/FPS) gespeeld: Deep Rock Galactic, Hell Let Loose, Battlefield 5 en Rainbow Six: Siege. Zelf kon ik geen verschil merken vergeleken mijn vorige 20 jaar waarbij ik met een bekabelde verbinding heb gespeeld.
M’n ping is vaak nog een van de laagste in de gemiddelde game lobby. Dat suggereert dat de internetverbinding (ik heb 100/100 glasvezel) van grotere invloed is.
Naast de ping heb ik ook geen haperingen gemerkt of een kort wegvallende verbinding. Ook in Discord game streaming of gesprekken wat tijdens het gamen gebeurt. Maar misschien ben ik wel te oud om het te merken? Ik heb het daarom geprobeerd te meten.
Testen van de doorvoersnelheid
Voorafgaand aan het testen is gecontroleerd dat de WiFi-band alleen door mijzelf in gebruik was en dat er geen andere clients op actief waren of buren. De breedte van de band is 40mhz. Deze staat op auto ingesteld en kan 20, 40 of 80 zijn. De router bepaalt de breedte vermoedelijk a.d.h.v. het aantal andere 5ghz netwerken in de buurt, waar er een aantal van zijn in mijn geval.
De snelheid is getest tussen 2 PC’s waarvan de ander is verbonden met gigabit ethernet. Eentje draait de Passmark server en de ander de client.
Bedraad met UDP-verkeer haalt nog niet helemaal de gigabit snelheid. Geen idee waarom, maar ik beschouw dit als uitgangspunt.
WiFi heeft een aardige dip richting het einde, maar de gemiddelde snelheid is redelijk indrukwekkend.
Voor de volledigheid de grafieken voor het TCP-verkeer. WiFi heeft daar ook weer een dip richting het einde.
ethernet 
802.11AC with TCP traffic
De stabiliteit van de verbinding
De doorvoersnelheid is niet zo belangrijk bij PC-gaming, maar de stabiliteit van de verbinding wel. Uit eerdere ervaringen bleek al dat de ping erg laag kan zijn, maar ik heb nooit gemeten of er ook korte haperingen plaatsvinden.
Hier volgt een grafiek waarin 5 minuten lang iedere seconde een ping gedaan wordt. Dit is gedaan met een ethernetkabel die opnieuw wordt gebruikt als het uitgangspunt. De pings gaan naar het Access Point (de eerste ‘hop’)
De pieken kunnen verbeterd worden door gebruik te maken van WLAN optimizer. Die schakelt het periodiek scannen naar andere WiFi netwerken uit. Dit is vermoedelijk de veroorzaker van de pieken.
Het lijkt te werken, maar kan ook toeval zijn. Ik laat het iniedergeval maar ingeschakeld. Je moet ook een beetje genieten van het Placebo-effect he?
Het grootste nadeel dat WiFi heeft is dat andere apparaten uit je eigen netwerk of die van buren (op dezelfde band) om de beurt wachten om te zenden/ontvangen. Dit heb ik gesimuleerd door een laptop een 4k filmpje te laten streamen vanaf Youtube.
streamende laptop dicht bij de AP 
streamende laptop ver weg van de AP
Apparaten op dezelfde frequentieband lijken inderdaad voor haperingen te zorgen. Maar om het in perspectief te zetten, het gaan hier om slechts 25ms~.
Conclusie
De snelheid en ping van de draadloze verbinding zijn verassend goed. De gemiddelde ping is gemiddeld genomen slechts 1ms hoger dan bedraad.
Er is nog wel ruimte voor verbetering wanneer andere apparaten op dezelfde frequentie-band actief zijn. De pieken in de ping van 25ms vergeleken met de meer typische 1ms zijn een beetje teleurstellend. We hebben het in echter nog steeds over een worst-case scenario waarbij de ping onder de 40ms blijft (bij het gamen over internet). Deze pieken zijn circa 1-2% van de tijd aanwezig. Nog steeds acceptabel als je het mij vraagt.
Deze pieken die veroorzaakt worden door externe factoren zijn helaas niet te voorkomen bij WiFi. Powerline heeft hier het voordeel. Je hebt geen last van externe storing en apparaten die ruisveroorzaken kun je eventueel aanpassen. Zou nog interessant kunnen zijn om uit te proberen. Wat betreft WiFi lijkt er ietwat verbetering aan te komen met WiFi 6 (802.11ax). Daar zorgen eigen apparaten op dezelfde band vermoedelijk voor minder congestie en dus een betere ping.
Maar als je dan toch WiFi gebruikt dan zou ik het volgende aanraden:
- gebruik WLAN optimizer
- zorg voor een sterk signaal naar de Access Point
- gebruik een rustige band. Voornamelijk voor minimaal 802.11ac te gebruiken want de 5ghz band is vaak al wat rustiger
- sluit niet teveel andere apparaten aan op hetzelfde AP als dat mogelijk is
Ik heb packet loss en QoS (quality of service) niet besproken. Beiden ook interessant en zeer relevant, maar dit artikel is al iets langer dan ik voor ogen had.